الگویی برای آینده
مهم‌ترین دستاوردهای جهان از تجربه رویدادهایی مشابه کیش اینوکس چیست؟
بررسی تجربه‌های جهانی نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی هدفمند، بازاریابی بین‌المللی و حمایت نهادی منسجم، می‌تواند دستاوردهای بلندمدت و پایدار برای کشور میزبان رقم بزند.
خروجی اقتصادی و منافع مستقیم
نخستین و ملموس‌ترین اثر برگزاری چنین رویدادهایی، «خروجی اقتصادی» مستقیم است. یعنی مجموع ارزش قراردادها، هزینه بازدیدکنندگان و درآمدهای ناشی از خدمات میزبانی. براساس گزارش‌های رسمی، نمایشگاه فناوری جیتکس ۲۰۲۲ در دوبی حدود ۶/۲ میلیارد درهم (نزدیک به ۷۰۰ میلیون دلار) ارزش اقتصادی مستقیم برای امارات ایجاد کرد. همچنین در سنگاپور، نمایشگاه هوایی Singapore Airshow به‌طور میانگین صدها میلیون دلار به اقتصاد محلی تزریق کرده است. این نمونه‌ها نشان می‌دهند که حتی رویدادهای تخصصی می‌توانند محرک جدی رشد در بخش‌های خدماتی همانند هتل‌داری، رستوران، حمل‌ونقل و خدمات فنی باشند. اثری که با سیاست‌گذاری دقیق می‌تواند در اقتصاد محلی تثبیت شود.
جایگاه جهانی و جذب سرمایه‌گذاری
نمایشگاه‌ها اغلب نقش «ویترین ملی» را برای معرفی توانمندی‌های فناورانه و صنعتی کشور میزبان دارند. نمونه بارز آن نمایشگاه HANNOVER MESSE آلمان است که طی دهه‌ها به نقطه تلاقی فناوری‌های نوین و سرمایه‌گذاری بین‌المللی تبدیل شده است. رویدادهایی نظیر جیتکس در دوبی یا ایرشو در سنگاپور نیز توانسته‌اند قراردادها و تفاهم‌نامه‌هایی به ارزش ده‌ها تا صدها میلیون دلار در حوزه‌های صنعتی، زیرساختی و خدماتی منعقد کنند. این تعاملات، علاوه بر افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، موجب تقویت زنجیره‌های تامین و ایجاد مراکز خدمات فنی در کشور میزبان می‌شود.
رونق بنگاه‌های متوسط و کوچک
یکی از مزایای مهم نمایشگاه‌ها، فرصت ارتباط مستقیم شرکت‌های کوچک و متوسط با خریداران بین‌المللی است. در بسیاری از کشورها، SMEها (بنگاه‌های کوچک و متوسط) پس از حضور در نمایشگاه‌ها توانسته‌اند به زنجیره تامین شرکت‌های بزرگ بپیوندند یا مشتریان خارجی جذب کنند. این پدیده، به‌ویژه در نمایشگاه‌های فناوری و صنعت، موجب افزایش اشتغال محلی، رشد صادرات و گسترش اکوسیستم نوآوری شده است. در این میان، حضور استارت‌آپ‌ها در قالب بخش‌های جانبی نمایشگاه‌ها (Pitching Sessions و Demo Days) به ایجاد همکاری‌های فناورانه و جذب سرمایه خطرپذیر کمک کرده است.
تقویت برند ملی و ظرفیت صادراتی
تداوم میزبانی موفق رویدادهای تخصصی، به شکل‌گیری «برند ملی صنعتی» کمک می‌کند. کشورهای امارات و سنگاپور با برگزاری مداوم نمایشگاه‌های معتبر، توانسته‌اند تصویری مدرن از ظرفیت‌های فناورانه در ذهن بازارهای جهانی ایجاد کنند. در نتیجه، شرکت‌های بین‌المللی تمایل بیشتری برای همکاری با برندهای محلی پیدا کرده‌اند. این فرآیند به‌مرور به افزایش صادرات خدمات فنی، محصولات صنعتی و انتقال دانش فنی منجر شده است؛ روندی که می‌تواند الگویی کاربردی برای ایران، به‌ویژه جزیره کیش در مسیر توسعه نمایشگاه‌های بین‌المللی باشد.
انتقال دانش و ارتقای نیروی انسانی
نمایشگاه‌ها و رویدادهای تخصصی، بستر موثری برای انتقال فناوری و آموزش نیروی انسانی هستند. کارگاه‌های تخصصی، نشست‌های B2B و نمایش پروژه‌های صنعتی، سبب می‌شوند شرکت‌کنندگان با استانداردها و فناوری‌های روز دنیا آشنا شوند. به‌عنوان نمونه، نمایشگاه هوایی سنگاپور علاوه بر نمایش فناوری‌های هوافضا، کارگاه‌های آموزشی مشترک با دانشگاه‌ها و نهادهای صنعتی برگزار می‌کند که به ایجاد مراکز تعمیر، نگهداری و خدمات فنی جدید منجر شده است. چنین رویکردی، سرمایه انسانی کشور میزبان را ارتقا و ظرفیت‌های بلندمدت اشتغال را افزایش می‌دهد.
توسعه خدمات محلی و گردشگری
رویدادهای بین‌المللی، بازار «گردشگری تجاری» یا همان MICE (Meetings, Incentives, Conferences, Exhibitions) را فعال می‌کنند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که هزینه بازدیدکنندگان حرفه‌ای چند برابر گردشگران عادی است و این امر باعث افزایش درآمد سرانه شهر میزبان می‌شود. توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل، هتل‌سازی، مراکز همایش و خدمات شهری در کنار این رویدادها، میراثی ماندگار برای اقتصاد محلی برجای می‌گذارد.
فرصت‌ها و درس‌های قابل تطبیق برای کیش اینوکس
تجربه‌های جهانی نشان می‌دهد که با تمرکز بر چند محور، رویدادهایی مانند کیش اینوکس می‌توانند به نتایج مشابه دست یابند:
۱- تمرکز بر بازارهای منطقه‌ای هدف: شناسایی حوزه‌هایی چون انرژی‌های تجدیدپذیر، گردشگری سلامت و فناوری دریایی، و دعوت هدفمند از خریداران و سرمایه‌گذاران مرتبط.
۲- بسته‌های تشویقی بین‌المللی: ارائه تسهیلات ویزا، اقامت و تخفیف‌های مشارکت برای افزایش حضور شرکت‌های خارجی.
۳- اتصال استارت‌آپ‌ها و مراکز تحقیقاتی: طراحی برنامه‌های جانبی برای پیوند میان نوآوران و سرمایه‌گذاران از طریق رویدادهایی مانند Demo Day یا نشست‌های سرمایه‌گذاری.
۴- پیگیری پسارویداد: تشکیل کارگروه‌های ویژه برای پیگیری قراردادها و تفاهم‌نامه‌ها به‌منظور تضمین بازگشت سرمایه و اثرگذاری بلندمدت.
چالش‌ها و راهکارهای پیش‌رو
تجربه جهانی همچنین هشدار می‌دهد که عدم برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند به کاهش بازده اقتصادی منجر شود. سه چالش کلیدی در این زمینه عبارت‌اند از:
۱- کمبود برنامه بازاریابی بین‌المللی: بدون جذب مخاطب خارجی، هزینه‌های برگزاری جبران نمی‌شود. راه‌حل: همکاری با نهادهای بین‌المللی نمایشگاهی همانند (UFI) و تبلیغات هدفمند در بازارهای منطقه‌ای.
۲- بی‌توجهی به اثرات بلندمدت: تمرکز صرف بر درآمد کوتاه‌مدت، مانع از بهره‌برداری از مزایای ساختاری مانند جذب سرمایه یا توسعه زنجیره تامین می‌شود.
۳- مشکلات زیرساختی: ضعف در حمل‌ونقل، اقامت و امکانات نمایشگاهی، توان رقابتی میزبان را کاهش می‌دهد. راه‌حل این مشکل، سرمایه‌گذاری پیشینی در زیرساخت و زمان‌بندی رویدادها با ظرفیت واقعی جزیره است.
رویدادهای بزرگ صنعتی و نمایشگاهی، اگر با استراتژی مشخص و پیگیری مستمر همراه باشند، می‌توانند همزمان چند هدف کلان همچون تقویت برند ملی، جذب سرمایه‌گذاری، افزایش صادرات، اشتغال‌زایی و رشد فناوری را محقق کنند. «کیش اینوکس» با تکیه بر موقعیت استراتژیک، زیرساخت‌های رو‌به توسعه و تجربه برگزاری موفق رویدادهای مالی و سرمایه‌گذاری، این فرصت را دارد که با الهام از مدل‌های جهانی همانند GITEX، Hannover Messe و Singapore Airshow، به یکی از مراکز اصلی تعامل اقتصادی منطقه تبدیل شود. موفقیت این مسیر اما در گرو تعهد به پیگیری نتایج، حمایت نهادی و تدوین نقشه راهی بلندمدت است که هر سال بر دستاوردهای پیشین بیفزاید- نه فقط برای چند روز نمایش، بلکه برای ایجاد تاثیری پایدار بر اقتصاد ملی.
