تاریخ تکرار خواهد شد؟
طلسم سپتامبر؛ ماه بدنام وال‌استریت
با این حال بسیاری از تحلیلگران معتقدند شرایط امسال متفاوت است و تاریخ دیگر تکرار نخواهد شد، چرا که فدرال‌رزرو در آستانه کاهش دوباره نرخ بهره قرار دارد. این اقدام می‌تواند به کمک گاوهای بازار آمده و اثر منفی فصل پاییز را خنثی کند.
کاهش نرخ بهره در شرایط غیررکودی
به گفته ناتانیل ولنهوفر، استراتژیست بلومبرگ، هرگاه بانک مرکزی آمریکا در دوره‌های بدون رکود اقدام به کاهش نرخ بهره بکند، شاخص در ماه سپتامبر نه‌تنها سقوط نکرده، بلکه بازدهی مثبت ثبت می‌کند. آمارها نشان می‌دهد در این حالت میانگین رشد در ماه سپتامبر حدود ۱.۲درصد بوده است؛ درحالی‌که در شرایط عادی بازار با افتی نزدیک به یک درصد مواجه می‌شود. ولنهوفر معتقد است که انتظارات بازیگران بازار برای کاهش نرخ بهره می‌تواند همان چیزی باشد که این ماه را از مسیر تاریخی‌اش جدا کند. وقتی اقتصاد در رکود نیست و نرخ‌های بهره پایین می‌آیند، معمولا سهام بازدهی بهتری دارد.
داده‌های تاریخی نیز مهر تاییدی بر این ادعای ولنهوفر می‌زنند. در سال‌های ۱۹۹۵، ۲۰۰۷ و ۲۰۱۹ که فدرال‌رزرو در شرایط غیررکودی اقدام به کاهش نرخ‌ها کرد، شاخص S&P۵۰۰ در ماه سپتامبر به‌ترتیب ۴ ، ۳.۶ و ۱.۷درصد رشد کرد. علاوه بر این در سال گذشته و در بحبوحه نگرانی‌ها از ایجاد رکود، بانک مرکزی با یک کاهش ۵۰ واحد پایه‌ای بازار را غافلگیر کرد و شاخص در همان ماه ۲ درصد افزایش یافت.
با‌این‌حال، تجربه تاریخی نشان می‌دهد که اگر کاهش نرخ بهره در بحبوحه رکود انجام شود، نتیجه کاملا برعکس خواهد بود. داده‌های بلومبرگ نشان می‌دهد در این شرایط، شاخص در ماه سپتامبر به‌طور میانگین ۵ درصد سقوط کرده است. نمونه‌های برجسته این اتفاق در سال ۱۹۷۴ با افت ۱۱.۹درصدی، سال ۲۰۰۱ با سقوط ۸.۲درصدی و سال ۲۰۰۸ با ریزش ۹.۱درصدی مشاهده شده است. به عبارتی، کاهش نرخ‌ها تنها در صورتی می‌تواند به بازار کمک کند که اقتصاد هنوز در حال رشد، ولو کند، باشد.
بازار کار ضعیف؛ نرخ بهره پایین‌تر
محرک اصلی شکل گیری انتظارات برای کاهش نرخ‌ها، آمارهای اخیر اشتغال در آمریکا است. داده‌های ماه اوت نشان داد که رشد اشتغال به‌شدت کند شده و نرخ بیکاری به بالاترین سطح از سال ۲۰۲۱ رسیده است. این موضوع موجب شد معامله‌گران در جمعه گذشته و همزمان با سخنرانی پاول، تقریبا مطمئن شوند که فدرال‌رزرو در نشست ۱۷سپتامبر نرخ‌ها را کاهش خواهد داد. همچنین جروم پاول، رئیس بانک مرکزی آمریکا، در سخنرانی سالانه خود در سمپوزیوم جکسون‌هول به طور غیرمستقیم سیگنال کاهش نرخ بهره را به فعالان بازارها ارسال کرد. بنابراین حالا بازارها بیش از هر زمان دیگری روی این سناریو حساب باز کرده‌اند. به گفته تحلیلگران، در شرایطی که ارزش‌گذاری سهام در سطحی بسیار بالا قرار دارد و از نظر فصلی هم بازار در موقعیت شکننده‌ای است، سیاست پولی انبساطی می‌تواند مانند سپری حمایتی برای سرمایه‌گذاران عمل کند.
چرا سپتامبر ماه دشواری است؟
کارشناسان ۳ عامل کلیدی را در بدنامی ماه سپتامبر موثر می‌دانند. نخست این که صندوق‌های بازنشستگی و سرمایه‌گذاری در پایان سه‌ماهه سوم سال اقدام به بازتنظیم پرتفوی خود می‌کنند که این اقدام شامل فروش بخشی از سهام می‌شود. علاوه بر این سرمایه‌گذاران خرد پس از پایان تابستان معمولا علاقه کمتری به بازار سهام نشان می‌دهند. سوما، شرکت‌ها درست پیش از فصل اعلام سود سه‌ماهه سوم، برنامه‌های بازخرید خود را متوقف می‌کنند و این یکی از منابع تقاضای بزرگ بازار را خشک می‌کند. ترکیب این عوامل معمولا باعث می‌شود فشار فروش در ماه سپتامبر بر فشار خرید غلبه کند.
ابهام‌های پیش روی بازار
درحال‌حاضر اقتصاد آمریکا به طور علنی وارد دوره رکود نشده، اما نشانه‌هایی از ضعف در حال ظهور است. ضعف در بازار کار، تردیدها درباره تاثیر تعرفه‌های تجاری بر سود شرکت‌ها، و تمرکز بیش از حد بازار روی چند غول فناوری مرتبط با هوش مصنوعی همگی ریسک‌هایی هستند که می‌توانند مسیر شاخص‌ها را منحرف کنند. علاوه بر این، تورم همچنان بالاتر از هدف ۲درصدی فدرال‌رزرو قرار دارد. آرون نوردویک، استراتژیست کلان سهام در یو‌بی‌اس، معتقد است: «این داده‌ها شرایط پیچیده‌ای را ایجاد کرده‌اند. تورم هنوز مانعی برای کاهش شدید نرخ‌ها است و داده‌های اخیر اشتغال هرچند احتمال کاهش را بالا برد، اما در سطحی نیست که ارزش ریسک داشته باشد.»
در این میان برخی از تحلیلگران نسبت به اثر مثبت کاهش نرخ بهره بدبین هستند. پایزلی ناردینی هشدار می‌دهد که نباید از داده‌های ضعیف اشتغال به‌عنوان چراغ سبزی برای خرید استفاده کرد. وی در این باره اظهار کرد: «اگر واقعا در حال از دست دادن مشاغل هستیم، باید نگران آینده مصرف‌کنندگان باشیم. حمایت سیاستی بیشتر شبیه یک چسب زخم موقت است تا راه‌حل نهایی؛ رکود دیر یا زود فرا می‌رسد.»
از سوی دیگر الکساندر آلتمن، رئیس استراتژی‌های تاکتیکی سهام، معتقد است نباید تنها به خاطر بدنامی ماه سپتامبر، اقدام به فروش کرد. وی با استناد بر داده‌های ۲۰سال اخیر نشان داده که میانگین افت ۰.۶۵درصدی این ماه تحت تاثیر بحران مالی ۲۰۰۸ و سیاست‌های انقباضی ۲۰۲۲ بوده است. اگر این دو شوک بزرگ را حذف کنیم، میانگین بازدهی سپتامبر مثبت و حدود ۰.۳درصد خواهد بود.
درنهایت به نظر می‌رسد با ورود به سپتامبر امسال، سرمایه‌گذاران میان دو تحلیل متضاد گیر کرده‌اند.
از یک‌سو سابقه تاریخی منفی این ماه و نشانه‌های ضعف اقتصادی، و از سوی دیگر امید به سیاست پولی حمایتی و امکان شکستن چرخه قدیمی. اگر فدرال‌رزرو طبق انتظار عمل کرده و نرخ‌ها را کاهش دهد، و در عین حال اقتصاد همچنان از رکود فاصله داشته باشد، احتمالا بازار سهام می‌تواند از سد طلسم سپتامبر عبور کند. اما اگر داده‌های اشتغال نشانه آغاز یک روند رکودی باشد، حتی کاهش نرخ بهره هم نمی‌تواند جلوی فشار فروش را بگیرد.
