«دنیای اقتصاد» از تجربه سفر اکوتوریسم در متین‌آباد نطنز گزارش می‌دهد
تجربه‌ای از سکوت در کویر
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ در قلب کویر مرکزی ایران و در فاصله کمتر از چهار ساعت از تهران، روستایی با معماری سنتی و مردمانی سخت‌کوش توانسته از دل چالش‌های مهاجرت و کمبود جمعیت، فرصتی برای توسعه و گردشگری پایدار بسازد؛ متین‌آباد، روستایی کویری در نزدیکی نطنز، نمونه‌ای موفق از احیای یک منطقه کم‌جمعیت با محوریت اکوتوریسم پایدار است. این روستا که زمانی تقریباً خالی از سکنه بود و مهاجرت در آن به یک چالش تبدیل شده بود، حالا با فعالیت‌های توسعه‌ای و تلاش مردم محلی، به مقصدی پرجنب‌وجوش برای گردشگران تبدیل شده است.
وقتی وارد رمل‌های نرم و طلایی کویر می‌شوید، سکوتی بی‌پایان شما را در بر می‌گیرد؛ سکوتی که هم آرامش‌بخش است و هم به‌طرز عجیبی شما را با خود مواجه می‌کند. چشم‌هایتان در امتداد افق گم می‌شود، جایی که شن‌های روان و آسمان بی‌کران به هم می‌رسند و تنها صدای گام‌هایتان در مسیر شن‌ها به گوش می‌رسد. این سکوت و وسعت، فرصتی است تا در دل خود بنگرید و آرامش متفاوتی را تجربه کنید؛ تجربه‌ای که هر شهری و هر روزمرگی قادر به ارائه آن نیست.
پس از حدود چهار ساعت رانندگی از تهران به سمت استان اصفهان و در ۵۵ کیلومتری نطنز، وارد منطقه‌ای می‌شوید که زندگی در کویر هنوز با تمام سختی‌ها و زیبایی‌هایش جریان دارد. در مسیر به سمت متین‌آباد، با عبور از بادرود، خالدآباد و ده‌آباد، خانه‌های خشتی و آجری کم‌ارتفاعی را می‌بینید که با معماری متناسب با شرایط کویری ساخته شده‌اند؛ خانه‌هایی که گرچه ساده‌اند اما با هماهنگی کامل با محیط اطراف، انعطاف و صلابت مردمان این دیار را نشان می‌دهند. مردمی خونگرم و سخت‌کوش که با تمام وجودشان در تلاش‌اند تا زندگی را در این منطقه به بهترین شکل ممکن ادامه دهند.
در قلب این روستا، «اکوکمپ متین‌آباد» قرار دارد؛ مجموعه‌ای که نه‌تنها محلی برای اقامت گردشگران فراهم کرده، بلکه به فرصتی برای اشتغال و توسعه روستا تبدیل شده است. بانی این طرح با عشق و دقت خود، فعالیت‌های مختلفی را راه‌اندازی کرده است، از تولید محصولات کشاورزی با شیوه‌های نوین و کم‌آب، تا تقویت دامپروری و ارائه خدمات رفاهی به گردشگران. همه این تلاش‌ها باعث شده تا متین‌آباد از یک روستای تقریبا متروک که بیشتر ساکنانش مهاجرت کرده بودند، به یک مقصد پرجنب‌وجوش و فعال تبدیل شود، جایی که مهاجرت معکوس نیز رخ داده و جوانان بار دیگر در آن مشغول به کار شده‌اند.
تجربه شما در اینجا چند لایه دارد. نیم‌روز سپری کردن در رمل‌ها، و پیاده‌روی میان تپه‌های شنی و غرق شدن در سکوت بی‌نهایت کویر به شما حس تعلق به این سرزمین را می‌دهد. وقتی مسیر خانه‌های کویری را دنبال می‌کنید، با تمام وجودتان حس می‌کنید که زندگی در این محیط، با همه محدودیت‌ها و زیبایی‌هایش، تجربه‌ای منحصر به فرد است. آسمان شب، ستاره‌باران و سکوت بی‌کران، تجربه‌ای است که هر گردشگر جویای آرامش و نجوم را به خود جذب می‌کند. با تلسکوپ‌های مجموعه می‌توانید ماه، زحل و دیگر ستاره‌ها را به وضوح ببینید و حتی با راهنمایی مردم محلی که به علم نجوم آشنا شده‌اند، دانشی کاربردی و جذاب کسب کنید.
در طول اقامت، فرصت پیدا می‌کنید تا با بانی این طرح گفتگو کنید. او درباره شیوه‌های کشاورزی کم‌آب‌بر، پرورش گیاهان خاص کویری و نحوه مدیریت منابع طبیعی توضیح می‌دهد. داستان احیای متین‌آباد از یک روستای تقریباً خالی تا یک مقصد گردشگری فعال، الهام‌بخش است. او با شفافیت از چالش‌ها و موفقیت‌ها می‌گوید: «همه ما تلاش کردیم تا نشان دهیم روستا و مردم آن می‌توانند با استفاده از پتانسیل‌های طبیعی و مهارت‌هایشان، زندگی خود را بهبود بخشند و به گردشگری پایدار روی بیاورند.» این گفت‌وگو نشان می‌دهد که چگونه یک ایده می‌تواند یک روستا را تغییر دهد، فرصت‌های شغلی ایجاد کند و حتی مهاجرت معکوس را به حرکت درآورد.
زندگی در کویر و تجربه اقامت در کومه
اقامت در کومه‌های سنتی، تجربه‌ای منحصر به فرد ارائه می‌دهد. این سازه‌های ساده، که با مواد محلی ساخته شده‌اند، حس زندگی در دل کویر را به شما منتقل می‌کنند. در این محیط، شما با ریتم طبیعی روز و شب و با چالش‌ها و زیبایی‌های زندگی در کویر مواجه می‌شوید. این تجربه باعث می‌شود که نه تنها از مناظر طبیعی لذت ببرید، بلکه با فرهنگ و سبک زندگی مردم این منطقه نیز آشنا شوید.
در طول اقامت، مسیرهای کوتاه برای بازدید از مزارع و دامداری‌های محلی طراحی شده است. مشاهده کشاورزی کم‌آب و شیوه‌های مدیریت پایدار منابع، نشان می‌دهد که چگونه اکوتوریسم می‌تواند با احترام به محیط زیست و بهره‌گیری از منابع محلی، منافع اقتصادی و اجتماعی ایجاد کند. این مدل، الگویی قابل توجه برای سایر روستاهای کویری و کم‌جمعیت است که می‌خواهند با گردشگری پایدار توسعه یابند.
اکوتوریسم در کویر
یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های متین‌آباد، تمرکز بر اکوتوریسم است. اکوتوریسم، سفر با احترام به محیط زیست و مشارکت جامعه محلی، در اینجا به شکل عملیاتی درآمده است. گردشگران می‌آموزند که چگونه سفرشان کمترین آسیب را به طبیعت وارد کند و چگونه از منابع طبیعی و فرهنگی محافظت کنند. مسیرهای پیاده‌روی، کمپ‌ها و برنامه‌های آموزشی، همگی با هدف کاهش اثرات محیطی طراحی شده‌اند و به شما فرصتی می‌دهند تا علاوه بر لذت بردن، به محیط اطراف احترام بگذارید.
پوشش گیاهی منطقه، از گیاهان مقاوم به خشکی گرفته تا بوته‌های کوتاه و درختان پراکنده، در کنار رمل‌ها، نشان‌دهنده تعادل ظریف اکوسیستم کویری است. مدیریت آب و انرژی، استفاده از انرژی‌های پاک، و پرهیز از ساخت‌وسازهای بی‌رویه، نمونه‌های کوچکی از اقدامات پایدار هستند که در متین‌آباد به شکل ملموس تجربه می‌شود. حتی اقامت در کومه‌های سنتی و بازدید از مزارع کوچک، به گردشگران یادآوری می‌کند که گردشگری می‌تواند با احترام و تعامل مثبت با محیط زیست همراه باشد.
با این حال، تجربه شما در متین‌آباد محدود به طبیعت و معماری نیست. تعامل با مردم محلی، یادگیری نحوه زندگی در کویر و آشنایی با محصولات بومی، ارزش افزوده‌ای است که سفر شما به ارمغان می‌آورد. آموزش زبان انگلیسی، نجوم و گردشگری مدرن به ساکنان محلی، نشان می‌دهد که توسعه روستایی و مشارکت فعال مردم، می‌تواند مدل موفقی برای دیگر مناطق کویری و کم‌جمعیت باشد.
متین‌آباد، در فاصله کمتر از چهار ساعت از تهران و در نزدیکی نطنز، به راحتی قابل دسترسی است. این نزدیکی به پایتخت، به گردشگران فرصت می‌دهد تا در یک آخر هفته کوتاه، تجربه‌ای متفاوت و عمیق از زندگی کویری داشته باشند. متین‌آباد، با معماری سنتی، مردمانی سخت‌کوش و اکوتوریسم هدفمند، نمونه‌ای موفق از احیای یک روستای کم‌جمعیت و تبدیل آن به مقصد گردشگری فعال است. سکوت و آرامش کویر، زیبایی رمل‌ها و آسمان پرستاره، همراه با تجربه زندگی واقعی مردم و آموزش‌های کاربردی، سفر شما را به تجربه‌ای فراتر از یک گردش روزمره تبدیل می‌کند. این روستا نشان می‌دهد که چگونه توسعه پایدار، مشارکت محلی و احترام به طبیعت می‌تواند هم برای مردم و هم برای گردشگران ارزش خلق کند، و الگویی الهام‌بخش برای سایر مناطق کم‌جمعیت و کویری ایران باشد.
