دکتر داود سوری

در سرمقاله شماره ۶۴۱۹ مورخ ۱۴۰۴.۸.۴ در مورد چگونگی خلق و امحای پول در جریان اعطای تسهیلات و پذیرش سپرده در بانک صحبت شد. قبل از ادامه بحث لازم می‌دانم دو مطلب را با خوانندگان گرامی در میان بگذارم. نکته اول: در نظام بانکداری رایج که «نظام بانکداری ذخیره جزئی» نامیده می‌شود «خلق و امحای پول» توسط بانک گریز‌ناپذیر است. در ادبیات اقتصادی نظام‌های جایگزین دیگری نیز مورد بحث قرار می‌گیرند. اما آنچه تاکنون در واقعیت جامه عمل پوشیده و کشورها آن را برگزیده‌اند همین نظام «بانکداری ذخیره جزئی» است که با وجود کاستی‌ها همچنان بهترین گزینه اجرایی شناخته‌شده است و باور کنید در پس این انتخاب هم هیچ توطئه‌ای نیست!

واقعیت داستان خلق پول توسط بانک‌ها چیست که همواره با ربط و بی‌ربط، مسوول و نامسوول، ریشه همه مشکلات اقتصادی کشور را در آن می‌بینند و هیچ‌کس هم یارای مقابله با آن را ندارد؟ ایراد از کجاست؟ اجازه دهید قبل از پرداختن به فعالیت بانک و فرآیند خلق پول این نکته را از ابتدا مشخص کنیم که اساس عملکرد بانک بر خلق و امحای پول استوار است و این نه موجب شرمساری، بلکه هنر بانک است؛ هنری که اگر به درستی انجام شود، تامین مالی، رشد اقتصادی و رفاه خانوارها با هزینه‌ای نازل ممکن می‌شود.

وزیر اقتصاد، مستند به ترکیب هیات عالی بانک مرکزی، خود و مجموعه تحت مدیریتش را از سیاست‌های پولی و ارزی جاری مبرا دانست؛ بحثی که فارغ از صحت و سقم آن که مقوله‌ای در قالب نظام قانونی حاکم بر اداره کشور است، این سوال را به ذهن متبادر می‌کند که اصلا سیاست پولی و ارزی کشور چیست و چه سهم و جایگاهی در کارکرد اقتصاد کشور دارد؟