ضربه کرونا
نکته منفی در مورد دوران کرونا که گویا تا به امروز روی ذهن و رفتار اجتماعی دانش‌پژوه در هر مقطعی اثر گذاشته است، عدم تمرکز در فضای درسی است. به گفته وزارت آموزشوپرورش دانش‌آموزان و دانشجویان در ابتدایی‌ترین سطح «سواد» دچار مشکل شده‌اند. پس از بازگشایی مدارس در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، وزارت آموزشوپرورش و دانشگاه‌هایی مانند تهران و فرهنگیان اعلام کردند که کاهش محسوسی در مهارت‌های پایه‌ای دانش‌آموزان (به‌ویژه در ریاضی، خواندن و نوشتن) دیده شده است.
اما تاثیر فضای کرونا بر آموزش تماما منفی نیست. از منظری دیگر، بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان امکان حضور مجازی در فضاهای آموزشی را پیدا کردند و توانستند تحصیلات خود را در مقاطع مختلف ادامه دهند. حتی امکان تحصیل از راه دور بسیار بیشتر از قبل شد و در مقاطع دانشگاهی، اساتید و دانشجویانی از گوشه و کنار جهان امکان استفاده از فضای علمی بازتر و متنوع‌تری پیدا کردند.
اتقافی که تا به امروز هم به صورت یادگاری از دوران کرونا در فضاهای آموزشی به جا مانده و کلاس‌های مجازی و وبینارهای مختلف هنوز هم بسیار طرفدار دارند. از طرف دیگر، محتوای در دسترس و امکان بازگشت به محتواهای آموزشی اتفاق بسیار مهمی در دنیای آموزش است. فضاهای درسی از حالت دوگانه معلم و شاگردی خارج شدند. دیگر یک معلم متکلّم وحده وجود ندارد و دانش‌آموز یا دانشجو امکان شنیده شدن و بازگشت به درس داده‌شده را پیدا کرده است.
با این وجود، نکته مهمی که در دوران کرونا در فضای آموزشی ایران به چشم آمد، تفاوت طبقاتی و اقتصادی دانش‌آموزان برای دریافت محتوای آموزشی بود. دوران کرونا به ما نشان داد که از لحاظ دسترسی به تکنولوژی‌های به‌روز، جزو کشورهای فقیر در جهان هستیم و این مشکل همچنان گریبانگیر فضای آموزشوپرورش است.
* پژوهشگر مرکز مطالعات استراتژیک
