شماره روزنامه ۶۴۱۱
|

تحلیل برنده نوبل اقتصاد نشان می‌دهد که کاهش هزینه‌های دسترسی به دانش، عامل اصلی رشد اقتصادی پایدار و تداوم نوآوری شد

دنیای اقتصاد - فربد بهروز : پدیده انقلاب صنعتی و ظهور رشد اقتصادی مدرن، نقطه عطفی سرنوشت‌ساز در تاریخ بشر بود که مسیر زندگی جوامع را برای همیشه دگرگون کرد. مورخان اقتصادی دهه‌ها کوشیده‌اند ریشه‌های این تحول بزرگ را بیابند.

قسمت سوم؛

متن پیش‌رو، مقاله‌ای طولانی از یک اقتصاددان است که به گزاره‌های یک نحله نه چندان جدید اقتصاد پولی که به تازگی دوباره مورد توجه قرار گرفته است پاسخ می‌دهد.

اخبار اندیشه

    یکشنبه، ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • مشاور ترامپ ناجی دموکراسی می‌شود؟

    روزنامه شماره ۶۲۸۵

    ترمز اقتصادی بر سر راه ترامپ

    پل کروگمن، اقتصاددان برنده جایزه نوبل، به‌واسطه یادداشت‌‌‌های پرسروصدا و اظهارات خاصش شناخته می‌شود. این اقتصاددان در یادداشتی تازه خوشحالی خود را از عملکرد بد اقتصادی دولت ترامپ ابراز کرده و استدلال می‌کند که مهم‌ترین عامل گردش دموکراسی‌‌‌ها به سوی تمرکز قدرت، از عملکرد مثبت سیاستمدار در عرضه اقتصاد نشات می‌گیرد.
    شنبه، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • یک اقتصاددان تشریح کرد؛

    روزنامه شماره ۶۲۸۴

    آیا لیبرالیسم کلاسیک برای بازنده‌ها است؟

    تحولات یک دهه اخیر جهان بسیاری را مجاب ساخته است که ارزش‌های لیبرالیسم کلاسیک توانایی مواجهه با مسائل امروز ما را ندارند. جالب آنجاست که برخی از پیروان سابق این کیش سیاسی معتقدند برای نباختن قافیه به رقبا باید آموزه‌های این اندیشه را از دستور کار خارج کرد و در مسیر کسب قدرت و عقب زدن رقیبان قدم برداشت. یک اقتصاددان در پاسخ به این گروه‌ها به بررسی این سوال می‌‌پردازد که آیا واقعا لیبرالیسم کلاسیک کیش بازنده‌ها است؟
  • عیار «دوج» در روز صدم

    رئیس‌جمهور ترامپ در تاریخ ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵، نام یک آژانس ۱۲ساله‌ در قوه مجریه را تغییر داد و ماموریت جدیدی به آن محول کرد تا در جهت شناسایی و حذف هزینه‌های بی‌فایده در دولت فدرال فعالیت کند.
    سه‌شنبه، ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • «ثروت ملل» و «نظریه عواطف اخلاقی» چه بینش‏‏‏‏‏‌هایی به علم اقتصاد ارائه کردند؟

    روزنامه شماره ۶۲۸۱

    دو میراث آدام اسمیت

    آدام اسمیت با کتاب «ثروت ملل» و ایده «دست نامرئی بازار» شناخته می‌شود؛ اما نمی‌توان از اهمیت کتاب نظریه عواطف اخلاقی و مفهوم «ناظر بی‌طرف» چشم‌پوشی کرد. درحالی‌که اسمیت را با مفهوم سود شخصی می‌شناسند، روی دیگر ایده اجتماعی او را وجدان اخلاقی شکل می‌دهد.
    یکشنبه، ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • کسری‏‏‏‏‌های تجاری تا کجا اهمیت دارند و به دارایی‌های امن چه ارتباطی پیدا می‌کنند؟

    روزنامه شماره ۶۲۷۹

    تعادل یافته در کسری تجاری

    آیا باید نگران کسری‌‌‌‌‌های مداوم حساب جاری یا کسری‌‌‌‌‌های بودجه‌‌‌‌‌ای بزرگ دولت فدرال آمریکا باشیم یا خیر. در همین راستا، مایلم نگاهی داشته باشم به ادبیات اقتصادی مربوط به «دارایی‌های امن.» این مبحث پس از بحران مالی، بسیار مورد‌توجه اقتصاددان‌ها قرارگرفت.
    شنبه، ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • یک اقتصاددان به مرور یک فیلم مستند درباره پول و مالیه دولت پرداخت؛

    روزنامه شماره ۶۲۷۸

    چرا دولت قرض می‌گیرد؟

    فیلم مستند تازه منتشرشده‌ای به نام «یافتن پول (Finding the Money) »، نگاهی همدلانه با نظریه پولی مدرن (MMT) دارد. من در جای دیگری نقدی مفصل بر محتوای این مستند ارائه کرده‌ام؛ اما در این نوشته می‌خواهم روی یک کلیپ وایرال‌شده از فیلم تمرکز کنم؛ کلیپی که در آن، مشاور ارشد اقتصادی جو بایدن دستپاچه می‌شود و نمی‌تواند به یک سوال ساده پاسخ دهد.
    پنجشنبه، ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • آیا دستیابی به توسعه نیازمند رجوع به سنت‌هاست؟

    روزنامه شماره ۶۲۷۷

    در جست‌وجوی پیشران ترقی

    مسائل مرتبط با سیاست، اقتصاد و به‌طور کلی اندیشه، همواره جزو موضوعات چالشی در فضای عمومی و به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی بوده‌اند و بحث بر سر مفاهیمی همچون «توسعه»، «سنت‌گرایی»، «ملی‌گرایی» و «هویت تاریخی» به شدت دنبال می‌شود.
    سه‌شنبه، ۰۹ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • چگونه انگیزه‌های سیاسی پشت «شکست بازار» پنهان می‌شوند؟

    روزنامه شماره ۶۲۷۵

    نقاب کالای عمومی

    در ادبیات اقتصاد متعارف، شکست بازار در تضمین کارآیی، مهم‌ترین دلیل موجه بودن مداخله دولت در تولید کالای عمومی به شمار می‌رود. با این حال دولتی‌سازی تولید گاهی می‌تواند بر مبنای انگیزه‌های رانت‌جویانه برای کالاهایی رخ دهد که با شرایط مطلوبی از سوی بخش خصوصی ارائه می‌شوند.
    یکشنبه، ۰۷ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • دنیای اقتصاد بررسی کرد؛

    آیا سیاست‌های صرفه‌جویی ترامپ به اقتصاد آمریکا ضربه می‌زند؟

    دنیای اقتصاد: ترامپ از آغاز دوره ریاست‌جمهوری خود، اقدامات گسترده‌ای را برای کاهش بودجه فدرال در پیش گرفته است. تاسیس «اداره کارآیی دولت» (DOGE) با هدف اعلام‌شده یافتن فرصت‌های صرفه‌جویی در تمام دستگاه‌های دولتی، نماد برجسته این رویکرد است.
  • بررسی رویکرد دو مکتب اقتصادی نهادگرایی جدید و قدیم درخصوص اخلاق و بازار (قسمت اول)

    روزنامه شماره ۶۲۷۳

    در باب نهادگرایی قدیم و جدید

    نهادها الگوهای منظم فعالیت‌های انسانی و هنجارها، دیدگاه‌های عامیانه، فهم‌ها و توجیهات همراه آنها هستند. رویکرد نهادگرایی قدیم به مطالعه اقتصادها از این مشاهده ناشی شد که فعالیت‌های انسانی به ‌‌‌‌‌صورت نامعمولی تغییر نمی‌کند، بلکه در الگوهای منظم در طول زمان و مکان شکل می‌گیرد.
    شنبه، ۰۶ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • پیروی از منفعت‏‌طلبی چگونه اقتصاد را شکل می‏‌دهد؟

    روزنامه شماره ۶۲۷۲

    در اهمیت نفع شخصی

    فرضیه پیروی از نفع شخصی در علم اقتصاد، به‌دلیل توانایی توصیفی در پیش‌بینی رفتارها و دفاع هنجاری از کارآیی اقتصادی، جایگاه ویژه‌ای دارد. اقتصاددانانی مانند آدام اسمیت استدلال می‌کنند که رفتار منفعت‌طلبانه، با هماهنگی نظام قیمتی، به تخصیص منسجم منابع و خیر عمومی منجر می‌شود.
  • چرا سیاست‌های صرفه‌جویی ترامپ به اقتصاد آمریکا ضربه می‌زند؟

    روزنامه شماره ۶۲۷۲

    بهای سنگین بی‌اعتمادی

    رویکرد دولت جدید ترامپ برای افزایش کارآیی از طریق لغو یک‌جانبه قراردادها و تعهدات، به‌ناچار به افزایش هزینه‌ها برای خود دولت منجر خواهد شد؛ زیرا با سست شدن پایه‌های اعتماد، فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران برای جبران ریسک بالاتر همکاری با دولت، «صرف ریسک» بیشتری مطالبه خواهند کرد.
    جمعه، ۰۵ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • در اهمیت نفع شخصی؛

    نقش اخلاق در پیروی از نفع شخصی؛ از آدام اسمیت تا امروز

    دنیای اقتصاد: باور رایجی وجود دارد که پیگیری منفعت شخصی از سوی همه افراد حاضر در جامعه به هرج‌ومرج منتهی خواهد شد؛ اما اقتصاددانان بیش از دو قرن است که اهمیت حیاتی منفعت‌طلبی در خلق نظم اجتماعی و تامین خیر عمومی را درک کرده‌اند و به مقابله با باور یادشده می‌پردازند.
    سه‌شنبه، ۰۲ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • پیروی از منفعت‌طلبی چگونه اقتصاد را شکل می‌دهد؟ (قسمت اول)

    روزنامه شماره ۶۲۷۰

    در اهمیت نفع شخصی

    باور رایجی وجود دارد که پیگیری منفعت شخصی از سوی همه افراد حاضر در جامعه به هرج‌ومرج منتهی خواهد شد؛ اما اقتصاددانان بیش از دو قرن است که اهمیت حیاتی منفعت‌طلبی در خلق نظم اجتماعی و تامین خیر عمومی را درک کرده‌اند و به مقابله با باور یادشده می‌پردازند.
    یکشنبه، ۳۱ فروردین ۱۴۰۴
  • کارنامه خاویر میلی در مقررات‌زدایی چیست و چه برنامه‏‏‏‏‌ای برای آینده ‌دارد؟

    روزنامه شماره ۶۲۶۸

    اره برقی خاموش نمی‌شود

    ریشه اقتصاد همواره بحران‌‌‌‌‌زده آرژانتین، در نظام سیاسی‌‌‌‌‌ای نهفته است که هزینه‌های عمومی مهارناپذیر و مقررات‌گذاری افراطی را ترویج می‌کند. این همان نظامی است که خوان دومینگو پرون در دهه‌۱۹۴۰ پایه‌‌‌‌‌ریزی کرد و در دهه‌های بعد ریشه‌‌‌‌‌دارتر شد؛ نظامی که خاویر میلی، رئیس‌‌‌‌‌جمهور کنونی، وعده داده‌است آن را با «اره‌‌‌‌‌برقی» برچیده و سیاست‌های لیبرال کلاسیک را جایگزینش کند؛ از همان دست سیاست‌هایی که یک قرن پیش آرژانتین را به یکی از مرفه‌‌‌‌‌ترین کشورهای جهان بدل ساخته بود.
  • ویتنام چگونه به باشگاه صنعتی‌‌‌‌‌ها پیوست؟

    روزنامه شماره ۶۲۶۸

    اقتصاد سیاسی توسعه رانت‌‌‌‌‌جویانه

    رانت و رانت‌‌‌‌‌جویی به‌درستی امری مذموم و نامولد تلقی می‌شود. ادبیات اقتصاد توسعه عموما رانت‌‌‌‌‌جویی را فعالیتی نامولد و بعضا مخرب معرفی می‌کند که به مخدوش‌شدن انگیزه‌‌‌‌‌ها، تخصیص نادرست منابع و تامین منافع گروه‌های خاص به قیمت زیان عامه مردم منجر می‌شود، بااین‌حال کریستین نگوک نگو، استاد اقتصاددانشگاه باکنل، در کتابی درباره اقتصاد سیاسی صنعتی‌‌‌‌‌سازی ویتنام توضیح می‌دهد که در غیاب بهینه اول، شیوه‌‌‌‌‌های خاصی از رانت‌‌‌‌‌جویی می‌تواند به‌عنوان بهینه دوم دستیابی به توسعه مورد‌توجه قرار بگیرد.
    شنبه، ۳۰ فروردین ۱۴۰۴
  • «دنیای اقتصاد» بررسی کرد؛

    پس‌انداز و سرمایه‌گذاری؛ چالش‌های چین

    بسیاری از کشورها از جمله چین، تمایل به پس‌انداز دارند اما سرمایه‌گذاری در داخل جذاب به نظر نمی‌رسد. دلیل این امر بالا رفتن سن جمعیت و محدودیت‌های شبکه تأمین اجتماعی است که باعث می‌شود کارگران میان‌سال بخواهند پس‌انداز کنند.