تحلیل برنده نوبل اقتصاد نشان می‌دهد که کاهش هزینه‌های دسترسی به دانش، عامل اصلی رشد اقتصادی پایدار و تداوم نوآوری شد

دنیای اقتصاد - فربد بهروز : پدیده انقلاب صنعتی و ظهور رشد اقتصادی مدرن، نقطه عطفی سرنوشت‌ساز در تاریخ بشر بود که مسیر زندگی جوامع را برای همیشه دگرگون کرد. مورخان اقتصادی دهه‌ها کوشیده‌اند ریشه‌های این تحول بزرگ را بیابند.

قسمت سوم؛

بانک‌ها، واسطه‌گران وجوه قابل‌وام‌دهی هستند

متن پیش‌رو، مقاله‌ای طولانی از یک اقتصاددان است که به گزاره‌های یک نحله نه چندان جدید اقتصاد پولی که به تازگی دوباره مورد توجه قرار گرفته است پاسخ می‌دهد.

اخبار اندیشه

چهارشنبه، ۲۶ شهریور ۱۴۰۴

مسیری که معجزه اقتصادی ترکیه را به بحران رساند، بررسی شد؛
روزنامه شماره ۶۳۸۶

عقبگرد آنکارا در مسیر توسعه

دنیای اقتصاد - فربد بهروز: بحران سال ۲۰۰۱ اقتصاد ترکیه را تا آستانه فروپاشی کامل کشاند. این بحران که پس از دهه‌ها بی‌ثباتی سیاسی و تورم مهارنشدنی رخ داد، به کاهش تولید ناخالص داخلی، ورشکستگی نظام بانکی و کاهش شدید ارزش لیر منجر شد.

سه‌شنبه، ۲۵ شهریور ۱۴۰۴

چرا احزاب معتدل‌تر از وعده‌هایشان عمل می‌کنند؟
روزنامه شماره ۶۳۸۵

راز گسل سیاست و شعار

دنیای اقتصاد - فربد بهروز : یک تصور رایج وجود دارد که سیاست‌های اقتصادی دولت‌ها را بازتاب مستقیم خواست اکثریت یا اجرای بی‌کم‌وکاست مرامنامه احزاب حاکم می‌داند. تحلیل دقیق فرآیند سیاستگذاری، به‌خصوص در حوزه حساسی مانند نظام مالیاتی، نشان می‌دهد که انتخاب‌ها ریشه در جای دیگری دارند.
اثر مشهورآدام اسمیت،‌در ۲۵۰سالگی چه درس‌هایی برای ما دارد؟
روزنامه شماره ۶۳۸۵

۲.۵ قرن با ثروت ملل

سال آینده، دویست‌وپنجاهمین سالگرد تصویب «اعلامیه استقلال» خواهد بود؛ سند بنیان‌گذاری ایالات متحده. اما سند بنیادین دیگری، که برای فهم اقتصاد نیز حیاتی است، در سال ۲۰۲۶ به همان نقطه عطف خواهد رسید: کتاب «ثروت ملل» آدام اسمیت. در دورانی از دگرگونی‌های سریع اقتصادی و ساختاری، بازخوانی بینش‌های این اثر ارزشمند است.

دوشنبه، ۲۴ شهریور ۱۴۰۴

چرا فرانسه باید برای شوک بعدی آماده شود؟
روزنامه شماره ۶۳۸۴

زنگ خطر ورشکستگی الیزه

دولت فرانسوا بایرو، نخست‌وزیر فرانسه، پس از آنکه نتوانست از پارلمان رای اعتماد بگیرد، سقوط کرد و مقصر اصلی این اتفاق، خود دولت است. در واقع، دلایل محکمی وجود دارد که نشان می‌دهد شهروندان بودجه پیشنهادی را قاطعانه رد می‌کنند، دقیقا به این دلیل که به آنها القا شده بود چاره دیگری ندارند.
آیا بحران بدهی حاکمیتی فرانسه در راه است؟
روزنامه شماره ۶۳۸۴

بحران یونانی در پاریس

بانک مرکزی اروپا به احتمال بسیار زیاد ناچار خواهد شد برای تقویت اقتصاد فرانسه مداخله کند. با این حال، پرداخت چنین وامی قطعا با شروطی همراه خواهد بود؛ شروطی که طبقه سیاسی فرانسه احتمالا تا زمانی که در آستانه فروپاشی بازار اوراق قرضه دولتی قرار نگیرند، حاضر به پذیرش آنها نخواهند شد.

یکشنبه، ۲۳ شهریور ۱۴۰۴

فهم از هومو اکونومیکوس چگونه در طول تاریخ دچار تحول شد؟
روزنامه شماره ۶۳۸۳

تکامل انسان اقتصادی

دنیای اقتصاد - کیوان حسین‌وند : علم اقتصاد، همانند دیگر شاخه‌های علوم انسانی، همواره در حال تکامل و بازتعریف خود بوده است. هسته مرکزی این تحولات، فهم و مدل‌سازی «انسان» به عنوان عامل اصلی کنش اقتصادی است. این فهم، محصولی یک‌باره نبوده، بلکه حاصل دیالکتیکی پیچیده میان فلسفه، روان‌شناسی، تاریخ، و روش‌شناسی علمی است.

شنبه، ۲۲ شهریور ۱۴۰۴

چگونه افزایش تورم، نادرستی رویکرد اقتصادی برای جلب رضایت عمومی را آشکار ساخت؟
روزنامه شماره ۶۳۸۲

چوب ادب تورم بر سر پوپولیسم

با افزایش نرخ‌های بهره در کشورهای صنعتی جهان، عصر استقراض ارزان برای دولت‌ها به پایان رسیده است. کنت روگوف، اقتصاددان سرشناس، نشان می‌دهد که چگونه پوپولیسم دست‌و‌دلبازانه، در عمل به بدهی‌های سنگین، تضعیف قدرت مانور دولت‌ها، تشدید تورم و کاهش رشد مورد انتظار اقتصادی منجر شده است.
چرا اقتدارگرایان پوپولیست نرخ‌های بهره پایین را دوست دارند؟
روزنامه شماره ۶۳۸۲

تنفس پوپولیسم به مدد بهره

محبوبیت کوتاه‌مدت سیاست‌های پوپولیستی می‌تواند به پیروزی در انتخابات کمک کند، حتی درحالی‌که این سیاست‌ها رشد اقتصادی بلندمدت را تضعیف می‌کنند.

سه‌شنبه، ۱۸ شهریور ۱۴۰۴

تفاوت منفعت‌طلبی و رانت‌جویی در چیست؟
روزنامه شماره ۶۳۸۱

مرز باریک خلق ثروت و توزیع رانت

مفهوم رانت (Rent) در علم اقتصاد پیشینه‌ای طولانی دارد. در اقتصاد، رانت به پرداختی‌ای گفته می‌شود که مالک یک عامل تولید ثابت، مازاد بر هزینه فرصت (Opportunity Cost) آن دریافت می‌کند.

دوشنبه، ۱۷ شهریور ۱۴۰۴

اثر باورها و مدل‌های ذهنی روسای فدرال رزرو بر مولفه‌های کلان اقتصادی بررسی شد؛
روزنامه شماره ۶۳۸۰

رقص سیاست پولی به ساز سکاندار فد

دنیای اقتصاد - کیوان حسین‌وند : بانک مرکزی آمریکا (فدرال‌رزرو) در تصمیم‌سازی اقتصادی نقش اساسی دارد و باورهای رئیس آن، چگونگی درک روابط بین تورم، رشد اقتصادی و بیکاری، بر سیاست پولی تاثیر می‌گذارد.

یکشنبه، ۱۶ شهریور ۱۴۰۴

آیا هوش مصنوعی می‌تواند آموزش را متحول کند؟
روزنامه شماره ۶۳۷۹

بازآفرینی کلاس درس

در دهه ۱۹۵۰، نیروی هوایی ایالات متحده تلاش کرد کابین خلبان‌های خود را بازطراحی کند تا متناسب با ابعاد بدنی متوسط خلبانان باشد، به امید آنکه طراحی جدید بتواند نرخ خطاهای خلبانان را کاهش دهد.

شنبه، ۱۵ شهریور ۱۴۰۴

مکانیسم تخصیص دوباره منابع در آغاز عصر صنعت چگونه شکل گرفت؟
روزنامه شماره ۶۳۷۸

در باب چرایی وقوع انقلاب صنعتی

یکی از پرسش‌های محوری در تاریخ اقتصاد این است که چرا و چگونه انقلاب صنعتی رخ داد. چرا طی دو قرن گذشته، صدها‌میلیون نفر از کار بر روی زمین‌های کشاورزی به کارخانه‌ها و صنایع منتقل شدند؟

پنجشنبه، ۱۳ شهریور ۱۴۰۴

چگونه می‌توان پیچیدگی نظام‌های تعرفه‌ای را درک کرد؟
روزنامه شماره ۶۳۷۷

آناتومی تعرفه‌گذاری دولت

مردم واقعا از قوانین مالیاتی پیچیده بیزارند. این نارضایتی آن‌قدر گسترده است که سیاستمداران اغلب خود را ناچار می‌بینند وعده‌ی ساده‌سازی آن را بدهند. با این حال، با وجود تمام این حرف‌ها، قوانین به ندرت ساده‌تر می‌شوند. چرا چنین است؟

چهارشنبه، ۱۲ شهریور ۱۴۰۴

چگونه نابرابری اقتصادی، دموکراسی‌ را در آمریکا تضعیف کرد؟
روزنامه شماره ۶۳۷۶

خودکامگی با رای مردم

متن پیش‌رو، مصاحبه‌ای است با سوزان استوکس، استاد علوم سیاسی دانشگاه شیکاگو و نویسنده کتاب جدید واپس‌گرایان (The Backsliders). خانم استوکس یکی از برجسته‌ترین متخصصان در زمینه فرسایش دموکراسی است. کتاب او که بر پایه انبوهی از تحلیل‌های دقیق و بدیع استوار است، به این پرسش می‌پردازد که چرا دموکراسی، چه در ایالات متحده و چه در سایر نقاط جهان، از سوی همان رهبران منتخبی مورد هجوم قرار گرفته است که وظیفه پاسداری از آن را بر عهده دارند.

سه‌شنبه، ۱۱ شهریور ۱۴۰۴

چگونه پول از طریق تجارت هم عامل وابستگی متقابل ملت‌ها و هم اهرم فشار بر ملت‌ها است؟
روزنامه شماره ۶۳۷۵

تجارت و پارادوکس وابستگی

اقتصاد جهانی همواره بر بستری از تعاملات متقابل شکل گرفته است؛ تعاملی که از نخستین مبادلات کالایی تا پیچیده‌ترین نظام‌های مالی امروز، ریشه در نیاز متقابل انسان‌ها و ملت‌ها به یکدیگر داشته است. اصل اساسی در تجارت میان کشورها آن است که هیچ داد و ستدی یک‌سویه باقی نمی‌ماند و هر مبادله‌ای بر مبنای نوعی وابستگی متقابل بنا می‌شود. این وابستگی در طول تاریخ اشکال گوناگونی به خود گرفته است؛ از تهاتر کالا در دوران باستان گرفته تا استفاده از فلزات گران‌بها به ‌عنوان پشتوانه ارزش و سپس ابداع پول اعتباری که توانست شیوه مبادله و در نهایت ساختار قدرت اقتصادی در جهان را دگرگون کند.

یکشنبه، ۰۹ شهریور ۱۴۰۴

راه‌حل موثر اما کمتر پرداخته‌شده برای کاهش پیامدهای خارجی چیست؟
روزنامه شماره ۶۳۷۴

فناوری؛ حلّال اثرات خارجی

روایت رایج درباره «پیامدهای خارجی» (Externalities) این است که برخی پدیده‌ها، مانند کیفیت هوا یا اکتشافات علمی، پیامدهایی دارند که بدون هیچ هزینه یا پاداشی برای پدیدآورنده‌شان، بر زندگی‌میلیون‌ها نفر تاثیر می‌گذارند. در نتیجه، اقداماتی که هزینه‌هایشان بی‌پاسخ می‌ماند (مانند آلودگی)، بیش از حد تکرار می‌شوند و کارهایی که منافعشان جبران نمی‌شود (مانند تحقیقات بنیادی)، نادیده گرفته می‌شوند.

شنبه، ۰۸ شهریور ۱۴۰۴

علم اقتصاد درباره مواجهه با برون‌ریزهای مثبت و منفی چه می‌گوید؟
روزنامه شماره ۶۳۷۳

تعیین چماق و هویج با هزینه‌های اداری

اگر یادداشت‌های اقتصاددانان را دنبال کرده باشید، می‌دانید که ما علاقه‌ زیادی به نوشتن درباره‌ برون‌ریزها (externalities) داریم. برای کسانی که با این مفهوم آشنا نیستند، برون‌ریزها منافع (مثبت) یا هزینه‌های (منفی) ناشی از تعاملات بازار هستند که توسط مشارکت‌کنندگان بازار درونی‌سازی نمی‌شوند.
چرا استدلال ترامپ برای اعمال تعرفه‌های جدید قانع‌کننده نیست؟
روزنامه شماره ۶۳۷۳

تعرفه‌گذاری به سبک دن‌کیشوت

دولت ترامپ با تعرفه‌های جدید، فشار تورم بر خانواده‌های کم‌درآمد را افزایش می‌دهد. از تاریخ ۲۹اوت، دولت ترامپ برای محموله‌های زیر ۸۰۰دلار که پیش از این تحت عنوان «معافیت کالاهای کم‌ارزش» (de minimis) از عوارض گمرکی معاف بودند، تعرفه وضع خواهد کرد.

پنجشنبه، ۰۶ شهریور ۱۴۰۴

راهکارهای نهادی درباره اقتصادهای با نااطمینانی بالا چیست؟
روزنامه شماره ۶۳۷۲

سایه ابهام نهادی بر بازار

دنیای اقتصاد - کیوان حسین‌وند : اقتصاد سیاسی معاصر کشورها، بیش از هر زمان دیگری، در کشاکش میان نااطمینانی عمیق و تعارضات نهادی ریشه‌دار گرفتار شده است.

چهارشنبه، ۰۵ شهریور ۱۴۰۴

چگونه انحصار در بازار کار به تضعیف سرمایه‌ انسانی منجر می‌شود؟
روزنامه شماره ۶۳۷۱

جابه‌جایی بین‌شهری مغز‌ها

دنیای اقتصاد - فربد بهروز : در دهه‌های اخیر، یکی از پدیده‌های مورد بحث در اقتصاد کار، افزایش قدرت انحصاری کارفرمایان در بازارهای محلی بوده است. این پدیده که اقتصاددانان آن را «مونوپسونی» یا انحصار در خرید می‌خوانند، وضعیتی را توصیف می‌کند که در آن، یک یا چند کارفرمای بزرگ بر بازار کار یک منطقه تسلط دارند و کارگران گزینه‌های شغلی محدودی پیش روی خود می‌بینند.

سه‌شنبه، ۰۴ شهریور ۱۴۰۴

در مصاحبه با بروس کالدول، استاد دانشگاه دوک، مطرح شد (قسمت پایانی)
روزنامه شماره ۶۳۷۰

میراث ‌هایک برای جهان ترامپی

دنیای اقتصاد - علیرضا کتانی : کتاب «چالش‌ هایک» اثر بروس کالدول به بررسی نظام فکری فریدریش آگوست فون‌ هایک، اقتصاددان و فیلسوف اتریشی، می‌پردازد. این کتاب در سال ۲۰۰۴ توسط انتشارات دانشگاه شیکاگو منتشر شده است.

دوشنبه، ۰۳ شهریور ۱۴۰۴

چرا تعرفه‌ها ابزار بدی برای تامین مالی دولت هستند؟
روزنامه شماره ۶۳۶۹

۶ دلیل برای رد درآمد تعرفه‌ای

اقتصاددانان طرفدار تعرفه‌ها نیستند. در مقابل، مردم عادی معمولا تصور می‌کنند تعرفه‌ها برای اشتغال خوب‌اند. دست‌کم ممکن است بپرسند: «مشکل چیست؟ تعرفه صرفا یک مالیات بر واردات است.

شنبه، ۰۱ شهریور ۱۴۰۴

در مصاحبه با بروس کالدول، استاد دانشگاه دوک مطرح شد(قسمت اول)؛
روزنامه شماره ۶۳۶۸

هایک، لیبرالیسم کلاسیک و مباحث روز

دنیای اقتصاد - علیرضا کتانی: کتاب «چالش ‌هایک» اثر بروس کالدول به بررسی نظام فکری فریدریش آگوست فون ‌هایک، اقتصاددان و فیلسوف اتریشی، می‌پردازد. این کتاب در سال ۲۰۰۴ توسط انتشارات دانشگاه شیکاگو منتشر شده است.

جمعه، ۳۱ مرداد ۱۴۰۴

«جمعه با دنیای اقتصاد»؛

«بی‌فردایی»؛ پادکستی برای بررسی چرایی جامعه بدون چشم‌انداز

دنیای اقتصاد: روزهای بی اعتمادی، آن هم با تلفیق بی چشم اندازی نسبت به آینده، شرایط را برای بسیاری از ایرانیان به خصوص نسل جوانی که هم آینده سازند و هم بی اعتماد نسبت به کسانی که تصمیمات امروزشان، فردا را برایشان رقم می زند، بسیار سخت کرده و ترکیبی ساخته که زیست پذیری در سرزمینی را به خطر انداخته است که پیامده و تبعات بسیاری دارد.
«جمعه با دنیای اقتصاد»؛

از چشم‌انداز توسعه تا ناامیدی نسل جوان؛ زیست‌پذیری چگونه فروریخت؟

دنیای اقتصاد: کاهش زیست‌پذیری در ایران به نقطه‌ای رسیده که اقتصاددانان از چرخه اعتراض و خروج، مهاجرت نخبگان، فرسایش سرمایه اجتماعی و چشم‌انداز مبهم توسعه سخن می‌گویند
«جمعه با دنیای اقتصاد»؛

چشم‌انداز تاریک؛ آیا امیدی باقی مانده؟

دنیای اقتصاد: کارشناسان بر این باورند که ریشه بخش بزرگی از بحران زیست پذیری در ایران را می‌توان در سیاست‌ها و عملکردهای دولتی و نظام حکمرانی جستجو کرد. دنیای اقتصاد در برنامه‌ای که با عنوان «جمعه با دنیای اقتصاد» طراحی شده، به واکاوی دلایل و پیامدهای این بحران پرداخته است.

پنجشنبه، ۳۰ مرداد ۱۴۰۴

کالیفرنیا چگونه کشاورزان متخاصم را به پای میز مذاکره کشاند؟
روزنامه شماره ۶۳۶۷

تراژدی چاه‌های بی‌پایان

دنیای اقتصاد- فربد بهروز: خود را کشاورزی در دره مرکزی کالیفرنیا تصور کنید. زمینی که زیر پایتان قرار دارد، تنها مشتی خاک نیست، بلکه یک میراث است. بیش از یک قرن است که خانواده شما از این خاک روزی برداشته، آن هم به پشتوانه یک باور ساده اما آرامش‌بخش که آب همیشه از دل زمین می‌جوشد.
هزینه توانمندسازی سیاهان در دوران پساآپارتاید سر به فلک کشیده است
روزنامه شماره ۶۳۶۷

نژاد، قدرت و پول در آفریقای جنوبی

پس از پایان آپارتاید، آفریقای جنوبی یکی از گسترده‌ترین تلاش‌های جهان را برای جبران نابرابری‌های نژادی آغاز کرد. در هسته این تلاش‌ها سیاستی قرار دارد به نام «توانمندسازی اقتصادی سیاهان»؛ مجموعه‌ای از مقررات که عملا شرکت‌ها را موظف می‌کند دارایی‌های خود را با تخفیف به سرمایه‌گذاران سیاه‌پوست واگذار کنند، مدیران سیاه‌پوست بیشتری استخدام کنند و خریدهای بیشتری از تامین‌کنندگان سیاه‌پوست انجام دهند.

چهارشنبه، ۲۹ مرداد ۱۴۰۴

چرا سیاست‌های پرهزینه انرژی اغلب به شکست می‌انجامند؟
روزنامه شماره ۶۳۶۶

نگاه جدید به بهره‌وری انرژی

دنیای اقتصاد- فربد بهروز: شاید کمتر سیاستی در دنیای امروز بتوان یافت که به اندازه بهره‌وری انرژی، جذاب و همه‌پسند باشد. حامیان این ایده، از سیاستمداران و فعالان محیط زیست گرفته تا اقتصاددانان، آن را یک تیر و چند نشان می‌دانند؛ رویکردی که هم هزینه‌های مصرف‌کننده را پایین می‌آورد، هم از آلودگی‌های زیست‌محیطی می‌کاهد و هم به مبارزه با تغییرات اقلیمی کمک می‌کند. جذابیت ماجرا اینجاست که تمام این مزایا قرار است از محل سرمایه‌گذاری‌هایی به دست بیاید که هزینه خود را با صرفه‌جویی در قبوض انرژی جبران می‌کنند.

سه‌شنبه، ۲۸ مرداد ۱۴۰۴

معمار خاموش کودتای ۲۸ مرداد؛

«آنتونی ایدن» چه می‌خواست؟

دنیای اقتصاد: سر رابرت آنتونی ایدن، وزیر خارجه بریتانیا، در پشت پرده سیاست و دیپلماسی نقشی کلیدی در سرنگونی دولت دکتر محمد مصدق داشت؛ حال سوال اینجاست که‌او دقیقا چه می‌خواست و چه هدفی را دنبال می‌کرد؟