چنگ تغییرات آبوهوایی بر صورت صنایع غذایی
کالج اسمیت برای کارآفرینی و محیط زیست در دانشگاه آکسفورد بیش از یک دهه پیش هشدار داد که بسیاری از تاسیسات کشاورزی در معرض خطر سرگردانی قرار دارند، جایی که داراییهای سرمایهگذاری به بدهی تبدیل میشوند، مفهومی که بیشتر با صنایع سوخت فسیلی مانند زغالسنگ، نفت و گاز مرتبط است تا مزارع و تولید مواد غذایی. این خطر به اندازه بخش سوختهای فسیلی آشکار نیست، بهویژه به این دلیل که زمین کاربردهای تولیدی فراوان دیگری نیز دارد. اما، ایزابل روزن، تحلیلگر ارشد اطلاعرسانی به سرمایهگذاران در شبکه سرمایهگذاران بخش مواد غذایی FAIRR، که نماینده ۴۰۰ سرمایهگذار در سراسر جهان است، هشدار میدهد که هنوز خطرات قابلتوجهی وجود دارد.
این موارد شامل تاثیرات فیزیکی مانند خشکسالی، سیل، موج گرما، تغییرات در الگوهای بارندگی و مناطق کشت و افزایش خطر بیماری میشود. بخش غذا همچنین با خطرات گذار مانند مقررات سختگیرانهتر، افزایش قیمت سوخت، تغییر ذائقه مصرفکنندگان و رقابت بیشتر برای منابع کمیاب مانند آب مواجه است.
بخش دامداری یکی از عوامل اصلی انتشار متان است. همچنین این بخش بهشدت در معرض نوسانات فزاینده قیمت خوراک دام و همچنین ظهور جایگزینهای گوشت گیاهی یا آزمایشگاهی قرار دارد. تجزیه و تحلیل اخیر FAIRR که صفحات جدیدی را باز میکند، نشان میدهد نیمی از بزرگترین شرکتهای دامداری ممکن است تا سال ۲۰۳۰ به دلیل هزینههای مرتبط با آبوهوا، با ضرر مواجه شوند.
این امر چشمانداز پیچیدهای را برای شرکتها و سرمایهگذاران ایجاد میکند، بهویژه به این دلیل که شکاف قابلتوجهی بین کشاورزان و جامعه سرمایهگذاری و همچنین مصرفکنندگان وجود دارد. روزن میگوید: «این بخش هنوز در درک تاثیرات، خطرات و وابستگیهای خود به طبیعت عقب مانده است. بسیاری از آنها در حال پیشرفت هستند، اما اغلب بهصورت موردی و بدون هیچ استراتژی پشت آن است.»
روزن اضافه میکند که نوعی بیخیالی در بین شرکتها و سرمایهگذاران نیز وجود دارد. وقتی FAIRR چهل شرکت دامداری و لبنیات را ارزیابی کرد، متوجه شد که تنها شش شرکت، تحلیل اقلیمی خود را انجام دادهاند. پیتر الوین، رئیس بخش غذا و کاربری زمین در Planet Tracker میگوید: «سیستم غذایی بسیار پیچیده است و میزان سرمایهگذاری در آن کاملا متغیر است. بیشتر سرمایهگذاریها در شرکتهای پاییندستی و میاندستی انجام میشود؛ غولهایی مانند نستله و یونیلیور، سوپرمارکتهایی مانند تسکو و سینزبری یا رستورانهای زنجیرهای مانند مکدونالد. آنها معمولا در کشاورزی و دامداری سرمایهگذاری نمیکنند، زیرا کشت مواد غذایی همیشه پرخطر و کمسود بوده است.»
به گفته نوسا اوربانچیچ، مدیرعامل بنیاد بازارهای در حال تغییر، این خطرات به طور فزایندهای خود را نشان میدهند. برای مثال، در سال ۲۰۲۳، قیمت گوشت گاو در ایالات متحده به بالاترین حد خود رسید، زیرا خشکسالی باعث افزایش هزینههای خوراک دام شد و تعداد گاوها به پایینترین سطح خود در ۶۱سال گذشته رسید. موج گرما و خشکسالی از مدیترانه تا غرب آفریقا و آسیا نیز باعث افزایش شدید قیمت محصولاتی از روغن زیتون گرفته تا برنج و کاکائو شده است، درحالیکه آبوهوای مرطوب در شمال اروپا باعث افزایش شدید قیمت سیبزمینی شده است. اوربانچیچ هشدار میدهد: «اگرچه ما بهطور فزایندهای شاهد تاثیر آن در دنیای واقعی هستیم، اما احساس فوریت به بسیاری از بخش کشاورزی نرسیده است.»
در همین حال، فهرست روبهرشدی از مقررات و ابتکارات، فشار بر این بخش را برای ایجاد تغییرات افزایش میدهد. علاوه بر کارگروه داوطلبانه افشای اطلاعات مالی مرتبط با طبیعت (که درحالحاضر فعال است)، مقررات اتحادیه اروپا مانند دستورالعمل بررسی دقیق پایداری شرکتها (CSDDD)، مقررات جنگلزدایی اتحادیه اروپا و دستورالعمل دعاوی سبز اتحادیه اروپا نیز وجود دارند.
اوربانچیچ میگوید مالیات دام دانمارک که بر اساس آن از سال ۲۰۳۰، کشاورزان به ازای هر تن دیاکسید کربن تولیدشده در سال، ۳۰۰ کرون دانمارک (۴۳ دلار) جریمه میشوند و این مبلغ در سال ۲۰۳۵ به ۷۵۰کرون دانمارک افزایش مییابد، میتواند مقدمهای برای طرح تجارت انتشار گازهای گلخانهای کشاورزی اتحادیه اروپا باشد و بروکسل درحالحاضر در حال مشورت در مورد این طرح است.
رامیا راویشانکار، مشاور عمومی در پلتفرم اطلاعات پایداری HowGood، میگوید همه اینها در مجموع «انگیزهای بیسابقه برای شرکتهای مواد غذایی و آشامیدنی ایجاد میکند تا تاثیر زیستمحیطی خود را اندازهگیری، گزارش و بهطور دقیق اعلام کنند... آنهایی که یا نمیخواهند یا نمیتوانند دادههای پایداری را مطابق با مقررات ارائه دهند، با خطراتی برای سهم بازار خود مواجه خواهند شد.» از سوی دیگر، شرکتهایی که در این زمینه پیشرو هستند، مانند تامینکنندگان مواد اولیه Kerry Group و Ingredion، خود را در موقعیتی قرار میدهند که میتوانند به مشتریان خود در رسیدن به تعهدات صفر خالص کمک کنند. او میافزاید: «این رهبران صنعت، یک الزام انطباق را به یک مزیت رقابتی تبدیل میکنند.»
غول شیرینیسازی آمریکایی، مارس، مدتهاست که از خطرات آگاه بوده است و برنامههایی مانند استراتژی «کاکائو برای نسلها» که در سال ۲۰۱۸ راهاندازی شد، دریچه جدیدی را برای تامین مسوولانه ۱۰۰درصد کاکائوی خود گشود که در سال جاری میلادی برنامه آن اجرایی شد. بری پارکین، مدیر ارشد تدارکات و مدیر پایداری در مارس، میگوید که این کسبوکار برای موفقیت خود به کشاورزان وابسته است. او میافزاید: «ما از مواد اولیه بیش از ۱۰۰ کشور، از تقریبا ۱میلیون کشاورز که بسیاری از آنها خردهمالک هستند، استفاده میکنیم. حدود ۶۰درصد از انتشار گازهای گلخانهای ما از مواد تشکیلدهنده ناشی میشود. این هم یک خطر بزرگ و هم یک فرصت بزرگ برای ماست.»
پارکین این سخنان را پیش از اعلام خبر خرید کلانوا (که قبلا کلوگز نام داشت) توسط مارس بیان کرد. کلانوا یکی دیگر از برندهای بزرگ مواد غذایی است که اهداف بلندپروازانه و مسوولانه خود را در زمینه تامین منابع دنبال میکند. کاکائو، یکی از بزرگترین مواد تشکیلدهنده مارس، عمدتا از غرب آفریقا تهیه میشود که در حال خشکتر و گرمتر شدن است، درحالیکه گندم در مناطقی مانند آمریکای شمالی، بیشتر به سمت شمال حرکت خواهد کرد. پارکین میگوید: «ما در تلاشیم تا چگونگی تغییر اوضاع را ترسیم کنیم و از آن پیشی بگیریم.»
پارکین میگوید مارس برنامهای برای نصف کردن انتشار گازهای گلخانهای خود تا سال ۲۰۳۰ بهعنوان بخشی از هدف علمی خود در نظر گرفته است. او میافزاید: «ما باید آنچه را که میخریم، از چه کسی و چگونه میخریم، تغییر دهیم.» درحالیکه اهداف کشاورزی احیاکننده توسط بسیاری از شرکتهای غذایی پذیرفته شده است، پارکین میگوید پیشرفت در اجرای آن، به تنها ۱درصد رشد در سال رسیده است. او میافزاید: «پذیرندگان اولیه پذیرفتهاند و ما باید این را گسترش دهیم. مشوقهای دولتی برای کشاورزان به اندازه کافی هماهنگ نیستند و خریداران بزرگ بهطور خاص (برای گسترش تکنیکهای کشاورزی احیاکننده) کمک نمیکنند.»
یک مانع بزرگ این است: کشاورزانی که با حاشیه سود بسیار کمی فعالیت میکنند، برای اتخاذ تکنیکهای جدید به پرداختهای انتقالی نیاز دارند. مارس، به همراه مککین فودز، مکدونالد، موندلز، پپسی و ویتروز، و همچنین بانک لویدز، بخشی از گروه ویژه تجارت کشاورزی ابتکار بازارهای پایدار است. این گروه اخیرا یک چارچوب مالی ترکیبی جدید راهاندازی و صفحه جدیدی را باز کرده است که هدف آن آزادسازی تریلیونها دلار برای کشاورزی احیاکننده است.
این مدل جدید، حمایتهای بشردوستانه، سرمایه کاتالیزوری، وامهای بانکی با نرخهای ترجیحی، قراردادهای بلندمدت از سوی کسبوکارهای غذایی برای تامین کالاهای پایدار و بیمه محصولات کشاورزی را برای کمک به کاهش ریسک عملیات کشاورزی ترکیب میکند. الوین از Planet Tracker میگوید: «فرصت بزرگی برای بازارهای مالی وجود دارد تا بازیگران بزرگ میاندستی را تشویق و ترغیب کنند و سرمایهای را فراهم کنند که میتواند در بالادست به کار گرفته شود، مانند ضمانتنامهها، کمکهای بلاعوض، وامها و قراردادهای بلندمدت.» پارکین میافزاید: «در قلب این روند، تغییر از خرید محصولات کشاورزی بهعنوان یک کالا که صدها سال الگوی رایج بوده، به قراردادهای چندساله که از کشاورزان در طول این گذار حمایت میکند، قرار دارد.» اوربانسیچ میگوید: «سرمایهگذاران اغلب مشتاق سرمایهگذاری در «فناوریهای اصلاحشده» مانند افزودنیهای خوراک دام، پهپادها، آبیاری و کشاورزی دقیق هستند و اینها جایگاه خود را دارند درعینحال که سایر اقدامات معنادارتر، مانند کاهش تعداد دامها، تنظیم انتشار گازهای گلخانهای و اتخاذ جایگزینهای گیاهی، اغلب به عنوان موضوعات تابو تلقی میشوند».
الوین با این الگو موافق است. او میگوید: «پیش از این، اگر از اسپانیا گوجهفرنگی میخریدید و مشکلی پیش میآمد، میتوانستید به مراکش یا جای دیگری بروید. اما تغییرات اقلیمی همه بازارها را مختل میکند و خریداران ممکن است متوجه شوند که یا هیچ محصولی برای خرید موجود نیست یا دولتها از صادرات آنها خودداری میکنند.» او میافزاید: «وقتی کل سیستم بیثباتتر میشود، نمیتوانید بهراحتی از این خطرات خود را رها کنید و به یک رویکرد جامعتر نیاز دارید.»
* رویترز
