روش‌های صلح چگونه؟
طی هجده ماه گذشته، پایتخت ایالت دارفور شمالی زیر محاصره‌ای قرون‌وسطایی از سوی شبه‌نظامیان یا همان نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) بوده است. این نیروها دیوارهای خاکی بلندی در اطراف شهر برپا کرده‌اند تا مردم درون بمانند و کمک‌های بشردوستانه نتواند وارد شود. حدود ۷۵۰هزار غیرنظامی که در الفاشر گرفتار شده‌اند، به‌تدریج در حال گرسنگی هستند و تاکنون ده‌ها نفر بر اثر سوءتغذیه جان باخته‌اند. نیروهای RSF بارها با توپخانه و پهپادهای تهاجمی مناطق مسکونی پناه‌گرفته را هدف قرار داده‌اند. در حمله‌ای به‌ویژه وحشیانه با پهپاد به مسجدی در اواخر سپتامبر، بیش از ۷۰ نمازگزار از جمله کودکان کشته شدند.
قدرت‌های جهانی حتی درحالی‌که درگیر جنگ‌های جاری در اوکراین و غزه هستند، می‌توانند کارهای بسیار بیشتری برای پایان دادن به درگیری در سودان انجام دهند. سودان کشوری است که اکنون از دید اکثر شاخص‌ها بدترین بحران انسانی جهان به شمار می‌رود. ایالات متحده نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ اما دولت ترامپ تاکنون توجهی اندک و منابع دیپلماتیک ناچیزی به این جنگ اختصاص داده است.
دیپلمات‌هایی که در سپتامبر در سازمان ملل گرد هم آمدند، از جمله دبیرکل، با لحنی پرشور خواستار آتش‌بس و لغو محاصره الفاشر شدند. اما این درخواست‌ها، همچون بسیاری دیگر طی دو سال و نیم گذشته از آغاز جنگ داخلی سودان، تقریبا نادیده گرفته شده است.
دو نیروی اصلی درگیر، یعنی نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) و ارتش سودان، به نوعی بن‌بست خونین جغرافیایی رسیده‌اند. ارتش سودان کنترل مناطق شرقی از جمله پایتخت خارطوم و بندر راهبردی «پورت سودان» در سواحل دریای سرخ را تثبیت کرده است. در مقابل، RSF در گستره وسیع دارفور در غرب و کردفان در جنوب، حکومتی موازی برپا کرده است. شهر محاصره‌شده الفاشر آخرین دژ غربی است که هنوز به دست RSF نیفتاده است.
رنج سودان تا حد زیادی از مداخله بازیگران خارجی با منافع متضاد در این کشور غنی از منابع معدنی ناشی می‌شود. امارات متحده عربی اصلی‌ترین تامین‌کننده سلاح و پشتیبانی لجستیکی RSF است، درحالی‌که مصر مهم‌ترین حامی ارتش سودان به شمار می‌رود. هر دو متحد بالقوه می‌توانند در برابر فشار دیپلماتیک پایدار آمریکا تسلیم شوند. ایالات متحده می‌تواند تهدید کند که تا زمانی که این کشورها جریان ارسال سلاح به سودان را متوقف نکنند و نیروهای نیابتی‌شان را به میز مذاکره نیاورند، ارسال تسلیحات به آنها را به حالت تعلیق درمی‌آورد. بااینحال، دولت ترامپ از اعمال چنین فشاری اکراه دارد؛ چرا که هر دو کشور نقش محوری در تلاش برای پایان دادن به جنگ در غزه ایفا می‌کنند. بااینحال، صرف تهدیدِ استفاده از نفوذ آمریکا - به‌ویژه اگر از بالاترین سطح دولت مطرح شود - شاید برای متقاعد کردن امارات و مصر به توقف مداخله کافی باشد.
تجارت طلا نیز به این جنگ بی‌معنا دامن می‌زند و برای هر دو طرف منبع درآمد است. آمریکا می‌تواند تمام طلای استخراج‌شده از سودان را به‌عنوان «طلای درگیر در مناقشه» (Conflict Gold) برچسب‌گذاری کند و بانک‌ها، تاجران و پالایشگرانی را که با طلای سودانی معامله می‌کنند، مشمول بازرسی و پیگرد کند. بیشتر طلای سودان در نهایت به امارات می‌رود و در ازای آن سلاح دریافت می‌شود. تحریم‌های موجود نیز می‌توانند گسترش یابند تا هر فرد یا شرکتی را که با طلای سودان دادوستد دارد در بر گیرند. همچنین آمریکا می‌تواند تلاش‌هایی بین‌المللی برای جلوگیری از صادرات مواد شیمیایی پیش‌سازِ مورد نیاز برای فرآوری طلا به سودان رهبری کند.
در دوران دولت بایدن، ایالات متحده رسما اعلام کرد که نیروهای پشتیبانی سریع در دارفور علیه جمعیت‌های سیاه‌پوست و غیرعربِ «مسالیت» و «زغاوه» مرتکب نسل‌کشی شده‌اند. تحریم‌هایی علیه ژنرال محمد حمدان دقلو، معروف به «حمیدتی» - رهبر RSF - اعمال شده است. او در سفرهای خود از هواپیمایی متعلق به امارات استفاده می‌کند. تمام کشورهایی که به حمیدتی یا امارات در این زمینه کمک می‌کنند باید آگاه شوند که در حمایت از نسل‌کشی هم‌دست شناخته خواهند شد و در صورت ادامه این همکاری، در آینده مورد پیگرد قرار خواهند گرفت.
فوری‌ترین نیاز کنونی، گشودن گذرگاه‌های بشردوستانه برای ورود کمک‌هاست. نزدیک به ۲۵میلیون نفر، یعنی نیمی از جمعیت سودان، با گرسنگی شدید مواجه‌اند و دو‌میلیون نفر در آستانه قحطی قرار دارند. هرگونه مذاکره میان طرف‌های درگیر باید با رساندن کمک به مردم آغاز شود. در بلندمدت، هدف باید احیای روند گذار به دموکراسی در سودان باشد؛ فرآیندی که در سال ۲۰۱۹ آغاز شد، زمانی که مردم با شجاعت به خیابان‌ها آمدند و دیکتاتور دیرینه را سرنگون کردند. آن گذار، با کودتای مشترک همین دو ژنرال در سال ۲۰۲۱، ناگهان متوقف شد. دونالد ترامپ می‌خواهد به‌عنوان «صلح‌ساز» شناخته شود. اگر از نفوذ خود برای وادار کردن طرف‌های درگیر به توافق صلح و بازگرداندن مسیر دموکراسی در سودان استفاده کند، گامی بزرگ برای اثبات شایستگی‌اش در دریافت جایزه صلح نوبل خواهد بود. نقطه آغاز این مسیر، پایان دادن به محاصره الفاشر است.
